Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji
Doświadczenia wielu regionów, które przeszyły proces transformacji oraz dostępne publikacje i wytyczne podkreślają jego wieloaspektowy i długofalowy charakter oraz konieczność rzetelnego zaplanowania tego procesu w formie strategii lub programu.
Długofalowy plan
Założenia te są punktem wyjścia do przygotowania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji (TPST), który w latach 2021-2027 ma być podstawą do wydatkowania środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz korzystania z innych, unijnych źródeł finansowania transformacji regionów górniczych UE (treść projektu rozporządzenia w sprawie utworzenia Funduszu na rzecz sprawiedliwej Transformacji).
Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji powstanie dla 7 podregionów województwa śląskiego:
- katowickiego,
- bytomskiego,
- sosnowieckiego,
- gliwickiego,
- tyskiego,
- rybnickiego,
- bielskiego.
Zakres planu
Plan będzie zawierał zarys procesu transformacji dla wskazanych podregionów do 2030 r. Zostanie opracowany w zgodności z Krajowym Planem na rzecz Energii i Klimatu, opisze ścieżkę przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu, a także wskaże terytoria, które zostaną objęte dodatkowym wsparciem podczas transformacji. W odniesieniu do każdego z tych terytoriów Plan wskaże wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe oraz określi potrzeby przy rozgałęzianiu gospodarki, przekwalifikowywaniu pracowników i rekultywacji środowiska naturalnego.
Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji będzie realizowany ze środków UE na lata 2021-2027, tj. z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji uzupełnionego o środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego + (EFS+). Zarząd Województwa Śląskiego stoi na stanowisku, że optymalnym poziomem wdrażania Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji jest poziom regionalny w ramach RPO WSL 2021-2027.
Dotychczasowe działania
Punktem odniesienia dla przygotowania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji w województwie śląskim będzie Plan Działań Transformacji Regionu, przyjęty przez Zarząd Województwa Śląskiego w lipcu 2019 r. Dokument ten stanowił pierwszą próbę kompleksowego podejścia do polityki transformacyjnej regionu na potrzeby perspektywy 2014-2020.
Kluczowym dokumentem strategicznym, kierunkującym dalsze prace regionu będzie Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2030”, która jest obecnie na finalnym etapie przygotowań.
W pracach nad Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji zostaną uwzględnione również regionalne dokumenty branżowe:
- Polityka gospodarki niskoemisyjnej dla województwa śląskiego. Regionalna polityka energetyczna do roku 2030 (został opracowany projekt dokumentu poddany konsultacjom społecznym),
- Regionalna Polityka Rewitalizacji Województwa Śląskiego (wstępny projekt, przed konsultacjami),
- Regionalna Polityka Miejska Województwa Śląskiego (wstępny projekt, przed konsultacjami),
- Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego na lata 2013-2020 (w chwili obecnej trwają prace nad aktualizacją dokumentu).
Równocześnie z wymienionymi powyżej dokumentami, zapisy TPST muszą korelować z innymi regionalnymi dokumentami branżowymi, w tym m.in.:
- Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego na lata 2016-2022 (dokument obowiązujący),
- Strategia rozwoju systemu transportu województwa śląskiego (w zakresie niskoemisyjnego transportu, dokument w trakcie aktualizacji),
- Program ochrony powietrza dla województwa śląskiego (obowiązujący),
- Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego na lata 2016-2022 (obowiązujący).
Przedmiotowe dokumenty (lub ich projekty) zamieszczone są na stronach: